Proyekto

Sa

Filipino III

Ika-Apat na Markahan

 

TEEN ANGST?

Naaah…

 

Pagbubuod, Pagsasalin at Pagsusuri

 

 

 

 

 

Ipinasa nina:

 

Leo Allen  Pangilinan

Trina Napasindayao

Marie Joie Silva

Frances Grace Mortel

Jeffrey James Hoyla

Manuel Miguel Barnes

 

Avogadro III

 

Ipinasa kay:

 

Gng. Doris Moreno

Guro sa Filipino III

 

 

 

Introduction

 

 

 

Sinimulan kong isulat ang aklat na ito dahil sa aking backpack. May dala akong baduy na matingkad na luntiang backpack sa aking pagpasok sa mataas na paaralan. Binili ito ng aking ina mula sa L. L. Bean, maraming taon na ang nakalipas. Matibay naman ito at nakakaalpas sa mga pagsubok bago pa man ako pumasok sa mataas na paaralan.

 

May itsura rin naman ang aking backpack. Pinagtitinginan ito ng mga tao, at marahil nagtataka sila, “Sinong tanga ang magsusuot ng ganyang bag?” At pagkatapos ay makikita nila ako. “Ah, ok, kaya pala.”

 

Isang araw, pababa ako ng isa sa mga escalator ng aking mataas na paaralan. Pagod na ako noon. Inilapag ko ang aking backpack sa aking tabi sa baitang ng escalator. Sa hindi maipaliwanag na kadahilanan, nahulog ito at gumulong-gulong pababa ng escalator na parang isang Slinky.

 

Sa ibaba ng marami pang mga hakbang ay naroon ang isang dalagita. Ang isa niyang kamay ay nakalapat sa kanyang mukha na parang nakikipag-usap sa cell-phone, pero wala naman talaga siyang cell-phone. Kami lang dalawa ang nasa escalator na iyon. Nagpatuloy sa paggulong ang backpack (at pinanood ko ito na parang wala nang pag-asa) at humampas sa kanyang mga alak-alakan.

 

Napatigil siya sa pakikipag-usap sa kanyang kunwa-kunwariang cell-phone at lumingon upang tumingin sa akin. Marahil iniisip niya na nagpapapansin lang ako sa kanya. Tinignan niya ako mula ulo hanggang paa, inirapan, at tinadyakan ang aking backpack pababa ng escalator.

 

Nang nakarating ako sa ibabang-ibaba, dinampot ko ang aking backpack at nagmuni-muni ukol sa pangyayaring iyon buong araw. Nang pauwi na ako, kumuha ako ng isang piraso ng gusot na papel at nagsulat tungkol doon sa babaeng naka-cell-phone at sa aking buwisit na backpack. Inilabas ko ang aking galit sa aking pagsusulat; gumamit ako ng maramihang mga sumpa. Pagkatapos noon, guminhawa na ang aking pakiramdam, at nang basahin ko iyon kinabukasan, naisip kong magaling iyon.

 

Mula sa mga kalapastanganan ay nakapagsulat na ako ng mga sanaysay. Ang ilan dito ay naipalimbag ko pa sa isang lokal na pahayagan, ang New York Press. At di nagtagal, ang mga sinusulat ko ay may matino nang basehan, inaaalala ang mga nkakatamad, nakakatakot, at nakakahiyang mga karanasan at ginagawa itong mga bagay na maaaring mabasa ng mga tao. Talagang nakagiginhawa ito, at nakakahanap ako ng pagtitimpi pagkatapos kong maisulat ang mga ito. Kahit kaunti lamang.

 

Noong 1998, napalimbag ko ang isa sa aking mga naisulat sa The New York Times Magazine. At iyon ang nagdala sa akin sa Free Spirit Publishing, na siyang nagbigay sa akin ng kasunduan sa aklat na ito, na siya namang pinirmahan ko. At sa kung paano, ay nakaupo ako ngayon at isinusulat ang pambungad na ito pagkatapos pagandahin ang karamihan ng aking mga naisulat sa mataas na paaralan at isaayos ito ayon sa pagkakasunod-sunod ng mga pangyayari.

 

Tinapon ko na iyong backpack na iyon noong ako ay nasa ikatlong taon ako ng mataas na paaralan at pinalitan ng isang bag na galing sa isang tindahang surplus na nagtitinda ng mga kagamitang pangsundalo.

 

Kailanma’y di ko na nalaman ang pangalan noong dalagitang iyon.

 

Ned Vizzini

Brooklyn, New York

Junior High

 

 

 

Nintendo Saved Me

 

 

Isinakay ng aking ama ang aking anim na taong-gulang na kapatid na lalaking si Daniel at ako sa aming van, mga bandang alas otso ng umaga, Sabado pagkatapos ng Pasko. Sadyang van at hindi kotse ang aming sasakyan upang makapaglayo kami ni Daniel at hindi magkapatayan.

 

Naniniwala ang aking ama na ang mga Nintendo ay mas mura sa New Jersey. Naniniwala siyang lahat ay mas mura at mas maganda sa New Jersey, marahil sapagkat siya’y isinilang doon, sa Trenton, na tinatawag niyang “God’s Country”. Nagpunta kami sa Child World, na isa sa mga malalaki at mauunlad na tindahang kagaya ng Toys ‘R’ Us, at kasing-tahimik at kasing-lamig ng isang ospital. Bumili kami ng isang Nintendo sa halagang $100 (na kaparehong halaga rin naman kung bibilin sa Manhattan) at umuwi na sa Brooklyn.

 

Nakatira ako sa isang bahay-paupahan sa Brooklyn mula pitong taong-gulang hanggang labing-walong taong-gulang. Ang aking ina ay nag-aalmusal sa kusina kasama ng aking kapatid na babae, si Nora, na magtatatlong taong-gulang na. Ang aking ina ay nagsasagot ng mga crossword sa pahayagang The New York Times samantalang nagsusulat sa ibang bahagi ng pahayagan si Nora at umiinom ng juice.

 

Dinala ko ang makintab na kahon ng Nintendo sa sala, umupo sa lapag, at tinulungan ako ni Daniel na alisin ito sa lalagyan. Ang sabi ni ama ay aayusin na niya ang Nintendo at kami’y pinalayo muna sandali dahil daw kailangan dito ang pagbubuhos ng buong pag-iisip. Nauna akong maglaro sapagkat ako ang panganay at nanood si Daniel sa aking maligayang paglalaro ng mga kalahating oras, at pagkatapos ay umiyak na siya. Nang puntahan kami ni ina ay humagulgol na siya dahil daw hindi ko siya pinaglalaro. Nag-away pa kami pagkatapos noon, nang siya na ang naglalaro. Nag-agawan kami sa controller at natabig pa namin ang Nintendo. Napagalitan pa ako ni ina nang pagsabihan at balaan ko si Daniel at natakot si Nora at tumakbo tungo sa kuwarto niya. Pinagsabihan kaming dalawa ng aking ama na huwag daw naming pag-awayan yaong Nintendo at magpakasaya na lang. At yaon nga ang ginawa ko sa mga sumunod na limang taon.

 

Ikinahihiya ko ngayon ang ganoong kapalaluan ng aking kabataan. Pero kaunti lamang. Mula sa unang baiting, mahigpit na ang aking kinalalagyan at ang mga namimilit na kapangyarihan: maging matalino, magkaroon ng mga kaibigan, at maging matino sa harap ng mga guro. At humahanap ang mga ganoong kabataan ng mga paraan para guminhawa ang kanilang pakiramdam. Pagbabasa ng aklat, pag-arte sa tanghalan, at pagtugtog ng mga instrumentong pangmusika. Ako, nakahanap ako ng kapayapaan sa paglalaro ng Nintendo.

 

The Test

 

 

Hindi ako nagkakaroon ng mga suliranin ukol sa pakikitungo sa kabilang kasarian o ukol sa mga tagihawat. Nag-aalala ako tungkol sa Specialized Science High School Admissions Test. Libre ito. Ang pangunahing layon nito ay mahiwalay ang mga matatalinong mag-aaral sa hindi masyadong matatalino. At kapag ang marka mo ay nasa itaas ng cut-off, pasok ka sa mataas na paaralan. Ang Stuyvesant ang may pinakamataas na cut-off at iyon ang pinagkakaguluhan ng karamihan.

 

Si Mary, ang aming punong-guro, ay nagpabatid sa aming mga mag-aaral ng ikapitong baitang ukol sa aming pagpasok sa mataas na paaralan. Nagpanayam siya na ito raw ay isang mahalagang bahagi ng aming buhay at mahihinuha raw dito ang aming mga nais sa buhay. Pagkatapos, nagsimula na ang mga katanungang bumubulabog sa aming mga isip.

 

Hindi ko na kailangang mag-aral sa mga kinuha kong pagsusulit sa labas ng paaralan noon at parati naman akong nakakalampas sa 98 bahagdan ng mga kumuha ng pagsusulit. Nais kong malaman kung ganoon din ba ang SSHSAT. Tinanong ko si Mary kung kakayanin ko bang makapasa sa Stuy Test. Sinabi niyang magagawa ko naman daw iyon nga manuti at pinayuhan ako na bumili ng aklat ukol doon.

 

Sinamahan ako ni ama sa tindahan ng mga libro at bumili kami ng isang aklat sa test-prep section. Nang buklatin ko ang librong iyon sa bahay namin, nagimbal ako sa mga katanungan sa mga pagsasanay. Nagpaturo ako kay ina at pinahinahon niya ako.

 

Simula noon, nilagay ko ang lahat ng mga natututunan kong mga formula sa mga index card at idinidikit sa dingding ng aking silid. Inaral ko rin ang mga salitang hindi ko alam ang ibig sabihin. Sa pangatlong araw, gumawa naman ako ng mga talahanayan ng mga kapiraso ng isang buo at ng mga decimal na katambal nito.

 

Nakakakulta ng pag-iisip ang pag-aaral. Pinapakain mo ng mga kaalaman na nasa libro, papel, at index card sa ulo mo. Pero nang tumagal at naghahanda pa rin ako para sa Stuy Test, nagustuhan ko na rin pala ang pag-aaral.

 

Nang sumapit na ang pagsusulit, nakapasa ako nang walang mintis. Nag-aral ako nang mabuti sa aking pinakamabuting paraan sa apat na taong inilagi ko sa Stuy.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Highway to Hell

 

 

Sa isa sa aming mga pang-mag-anak na pamamasyal, nakarating kami sa Allentown, Pennsylvania. Ito’y isang lugar na puno ng mga taga-siyudad na mga kasing-gulang kong lalaki. Pangkat-pangkat sila, may mga kausap na mga dalagita at naninigarilyo. Tinitignan nila akong masama habang dumaraan ako.

 

Biglang nagyaya si ama na manood ng Demolition Derby sa malawak na entablado. Pumayag na lang ako para matigil na ang pagbuntot ko sa aking mga magulang.

 

Ganito ang mangyayari: isang pangahas na may kasamang luray-luray na kotse ang magpapasiyang magkatuwaan at makipag-laban sa isang palaro para sa gantimpalang salapi. Pinapipinturahan niya ang kanyang sasakyan at pinaaayos ang makina. Sa araw ng palaro, magsasalpakan sila ng iba pang mga kapwa niya pangahas gamit ang kanilang mga kotse. Kang kaninong kotse ang umaandar pa rin sa huli ang siyang panalo.

 

Pinagtitinginan kami ng mga tao. Tinanong ni ama kung bakit daw ako nahihiya. Nang lumingon-lingon ako, maraming uri ng tao ang naroon, mga matatanda, mga lasenggo, at mga batang ina na nasa aming likuran. At sa lahat ng mga nanonood, ang pamilya namin ang pinakanakikita.

 

Nagsimula na ang palaro. Nang bigyan ng taga-ulat sa entablado ang mga manlalaro ng hudyat, nagsisimula na silang nagbangaan at nagsiraan na kani-kaniyang sasakyan. Umalis na si ina at si Nora nang maubusan ng pasensya si ina. Sabi ni ama ay magkikita na lang kami pagkatapos ng palabas.

 

Nang mag-halftime, may mga payasong nagpalabas ng pampatawa na hindi nkakatawa. Habang ganoon, may binanggit ako kay ama ukol sa paggawa ng mas mabuting intermedyo ng AC/DC. At ito ang nakapakinig sa amin ng isa sa mga ina sa likod namin. Nagkukuwentuhan ng kami tungkol sa mga gusto naming mga kanta ng bandang iyon, at isa dito ay “Highway to Hell”. Nakisabay na rin ang aking kapatid na si Daniel sa pag-iisip ng ganoon ding mga palagay.

 

Nagsimula ulit ang palaro at nang matapos ito at nanalo ang tinatawag  na Bonehead ay nakatanggap ng medalya at tsekeng  nagkakahalagang $900. at nang nakalabas kami ay nakita naming sa may labasan ang aming mag-ina. Habang palabas ng karanabal na iyon, bumili ako ng t-shirt na may nakasulat na “35^th Annual Destructo-rama Derby” at tinignan ako at ito ng mga kasinggulang kong taga-siyudad ng kanilang mga inggit na titig.

 

 

 

 

 

Are We Alternative Now?

 

 

Noong ako’y labingtatlong taong gulang, ako at ang aking kaibigang si Ike ay bumuo ng isang bandang pangmusika na nagngangalang Wormwhole. Ako ang gumagawa ng perkusyon at siya naman ang naggigitara.

 

Si Ike ay isa sa aking mga matatalik na kaibigan, na isinilang sa Gitnang Amerika. Naniniwala siyang siya’y may dugo ng mandirigmang Mayan, isang bampira, at nagtatago rin siya ng kanyang koleksyon ng mga sandata tulad ng mga punyal, bolas, sai, at nunchucks. Masaya kami tuwing nagkakasama.

 

Isang pagkakataon sa ikawalong baitang, nag-cut-classes kami ni Ike upang mag-demonstrasyon ukol sa karapatan ng mga batang babae na maaaring sumama sa mga trabaho ng kani-kanilang mga magulang samantala kaming mga kalalakihan ay naghihirap sa algebra. Paikot-ikot kaming lumakad sa harap ng isang tindahan ng kape. Inirapan lang kami ng mga babaeng nagdadaan, nakakarinig, at nakakakita sa amin.

 

Nang inakala na naming tagumpay ang aming layunin, dumaan ang kotse ng aming punong-guro, si Mary, sa kalyeng iyon, at kami’y binigyan ng kaparusahang umabot ng anim na linggo, bago kami magtapos. Pinag-ulat kami ukol sa kalusugang pangkaisipan ng mga nagdadalagang babae. At dito ko nalamang marami rin pala silang pinagdadaanang hirap. Kaya kung nais nilang sumama sa mg trabaho ng kanilang mga magulang, payag na ako, at magpakasaya sila doon.

 

Ukol ulit sa Wormwhole, nakakatha kami ng dalawang kanta sa kuwarto ni Ike. Pareho iyon puro tugtog lamang at walang kanta. Naisip naming maaari naming ipadala iyon sa himpilan ng radyo at maging sikat pagakatapos ng ilang linggo. Gayon pa man, kinamumuhian ito ng aking mga magulang, ng aking guro sa musika, at ng iba pang mga batang nakakarinig nito.

 

Ang aming banda ay tinanggap naming palpak. Una, wala kaming amplifiers. Pangalawa, wala kaming taga-kanta. Pangatlo, dalawa lamang ang aming kanta. Pang-apat, lahat ng makarinig nito ay kinamumuhian ito. At ikalima, walang nakakaalam ng ibig sabihin ng pangalan ng aming banda. Ito kung baga’y nasa kalagitnaan ng oo at hindi, pero walang nakakaalam kung nasaan ito. Ang Wormwhole ay alternative – alternative sa alternative – at ang musika namin ay sobrang alternative na wala nang makaintindi nito.

 

 

 

 

-         Manuel Miguel V. Barnes

(Nagsalin sa Filipino Mula Introduction hanggang Junior High)